ന്യൂഡല്‍ഹി: ബിഹാര്‍ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ഫലങ്ങള്‍ കോണ്‍ഗ്രസിന് വലിയ തിരിച്ചടിയായി മാറിയിരിക്കുകയാണ്. ഈ തോല്‍വി രാഹുല്‍ ഗാന്ധിക്കുള്ള വ്യക്തിപരമായും രാഷ്ട്രീയമായും ഗൗരവമായി നേരിടേണ്ടിവന്ന ആഘാതമായി വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നു. ബിഹാറില്‍ വോട്ടര്‍മാരുടെ മനസ് പിടിച്ചെടുക്കാന്‍ ബിജെപി വോട്ടുകള്‍ 'മോഷ്ടിക്കുന്നു' (വോട്ട് ചോരി) എന്ന തന്റെ പ്രധാന ആരോപണം ശക്തിപ്പെടുത്താന്‍, രാഹുല്‍ ഗാന്ധി ഈ വര്‍ഷം ഓഗസ്റ്റില്‍ 'വോട്ടര്‍ അധികാര്‍ യാത്ര' നടത്തിയിരുന്നു. സസാരം മുതല്‍ പാട്‌ന വരെ 25 ജില്ലകളും 110 നിയോജകമണ്ഡലങ്ങളും കവര്‍ചെയ്ത ഈ യാത്ര ഏകദേശം 1,300 കിലോമീറ്റര്‍ ദൂരമാണ് സഞ്ചരിച്ചത്.
എന്നാല്‍ ഈ യാത്ര കടന്നുചെന്ന ഒരു നിയോജകമണ്ഡലത്തിലും കോണ്‍ഗ്രസിന് നേട്ടമൊന്നും ലഭിച്ചിട്ടില്ല. ഇപ്പോഴത്തെ എണ്ണല്‍ പ്രവണതകള്‍ പ്രകാരം, പാര്‍ട്ടി മത്സരിച്ച 61 സീറ്റുകളില്‍ വെറും നാല് പ്രദേശങ്ങളില്‍ (വാല്‍മികി നഗര്‍, കിഷന്‍ഗഞ്ച്, മണിഹാരി, ബെഗുസരായ്) മാത്രമാണ് കോണ്‍ഗ്രസിന് മുന്നേറ്റമുണ്ടാക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞത്.
മുന്‍പ് നടന്ന ഭാരത് ജോഡോ യാത്രകള്‍ പാര്‍ട്ടിക്ക് 2024 ലോക്‌സഭയും 2023 തെലങ്കാനാ തെരഞ്ഞെടുപ്പും ഉള്‍പ്പെടെ നിരവധി നേട്ടങ്ങള്‍ നല്‍കിയിരുന്നു. ആ ആത്മവിശ്വാസത്തിലാണ് കോണ്‍ഗ്രസ് ബിഹാറിലും 'യാത്രാ മാജിക്' ആവര്‍ത്തിക്കാമെന്ന് കരുതിയത്. എന്നാല്‍ ഗംഗാതീരത്ത് അത് സംഭവിച്ചില്ല; ഗാന്ധി മാജിക് പാളിയെന്നാണ് ഫലങ്ങള്‍ സൂചിപ്പിക്കുന്നത്.
അതേസമയം, എന്‍ഡിഎ സഖ്യം സംസ്ഥാനത്തെ ഭൂരിഭാഗം സീറ്റുകളിലും കനത്ത മുന്നേറ്റം കാട്ടി. ബിജെപിയും ജെഡിയുവും മത്സരിച്ച 101 സീറ്റുകളില്‍ യഥാക്രമം 91 ഉം 80 ഉം സീറ്റുകളില്‍ മുന്നിലാണ്. ചിരാഗ് പസ്വാന്റെ എല്‍ജെപി (ആര്‍) മത്സരിച്ച 28 സീറ്റുകളില്‍ 22 ലും, ഉപേന്ദ്ര കുശ്വാഹയുടെ ആര്‍എല്‍എം 6 ല്‍ 3 ലും, ജിതന്‍ റാം മാഞ്ചിയുടെ എച്ച്എഎം 6 ല്‍ 5 ലും മുന്നില്‍ നില്‍ക്കുന്നു.
രാഹുല്‍ ഗാന്ധി ബിഹാറില്‍ ശക്തമായി ഉയര്‍ത്തിക്കാട്ടിയ 'വോട്ട് മോഷണം' ആരോപണം വോട്ടര്‍മാര്‍ക്കിടയില്‍ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയില്ലെന്നതും ഫലം വ്യക്തമാക്കുന്നു. പ്രത്യേക ഇന്റന്‍സീവ് റിവിഷന്‍ (SIR) വഴി ലക്ഷക്കണക്കിന് വോട്ടര്‍മാരുടെ പേരുകള്‍ വോട്ടര്‍ പട്ടികയില്‍ നിന്ന് നീക്കാനുള്ള ബിജെപിയുടെ നീക്കമാണെന്ന് കോണ്‍ഗ്രസും ഗാന്ധിയും ആരോപിച്ചിരുന്നു. ജനാധിപത്യത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനമൂല്യമായ 'ഒരു വ്യക്തി — ഒരു വോട്ട്' എന്ന അവകാശം സംരക്ഷിക്കാന്‍ലക്ഷ്യമിട്ടാണ് യാത്ര എന്ന് പാര്‍ട്ടി പറഞ്ഞിരുന്നു. തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷന്‍ ഈ ആരോപണം തെറ്റാണെന്ന് പൂര്‍ണ്ണമായും നിഷേധിച്ചിരുന്നു.
ഇപ്പോള്‍ ലഭിക്കുന്ന രാഷ്ട്രീയ വിലയിരുത്തലുകളില്‍, മഹാഗഠബന്ധനത്തിലെ ഏകോപനമില്ലായ്മയും സംയുക്ത തിരഞ്ഞെടുപ്പ് തന്ത്രത്തിന്റെ അഭാവവും കോണ്‍ഗ്രസിന് തിരിച്ചടിയായതായും ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു. ആര്‍ജെഡി നേതാവ് തേജസ്വി യാദവിനെ സഖ്യത്തിന്റെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി ഉയര്‍ത്തിക്കാട്ടാന്‍ കോണ്‍ഗ്രസ് മടിച്ചുനിന്നതും ആഭ്യന്തര അഭിപ്രായഭിന്നതകളും കൂട്ടുകക്ഷിക്കുള്ളിലെ 'ഫ്രണ്ട്‌ലി ഫൈറ്റുകളും' പാര്‍ട്ടിക്ക് ദോഷമായി.
റാഹുല്‍ ഗാന്ധിയുടെ യാത്ര?? പ്രവര്‍ത്തകര്‍ക്ക് ഒരാളിമ്പുണ്ടാക്കിയെങ്കിലും അത് അവസാന ഘട്ടത്തോളം നിലനിര്‍ത്താന്‍ പാര്‍ട്ടിക്ക് കഴിഞ്ഞില്ല. പ്രചാരണത്തിന്റെ അവസാന കാലത്ത് കോണ്‍ഗ്രസിന്റെ ദൃശ്യതയും സജീവതയും കുറഞ്ഞുവെന്നും വിദഗ്ധര്‍ പറയുന്നു.
തടസ്സങ്ങളും ആശയക്കുഴപ്പങ്ങളും നിറഞ്ഞ സാഹചര്യത്തില്‍ കോണ്‍ഗ്രസ് ബിഹാറില്‍ നേരിട്ട തോല്‍വി, ഗാന്ധിയുടെയും പാര്‍ട്ടിയുടെയും രാഷ്ട്രീയ തന്ത്രങ്ങള്‍ക്ക് വലിയ തിരിച്ചറിവായി മാറി.