ടെസ്ല സിഇഒ എലോണ്‍ മസ്‌ക് പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോഡിയെ കാണാന്‍ വരുമ്പോള്‍ അജണ്ടയിലെ ഒരേയൊരു ഇനം കാര്‍ നിര്‍മ്മാതാക്കളുടെ ഇന്ത്യയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം മാത്രമായിരിക്കില്ല. അധികമൊന്നും വെളിപ്പെടുത്താതെ കുറച്ചുകാലമായി മുടങ്ങിക്കിടക്കുന്ന മറ്റൊരു കാര്യം കൂടിയുണ്ട്.
റോഡ് മുതല്‍ ബഹിരാകാശം വരെ നീളുന്നതാണ് മസ്‌കിന്റെ ഇന്ത്യന്‍ അഭിലാഷം. ഇന്ത്യയുടെ ടെലികോം മേഖലയില്‍ വിപ്ലവം സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്ന സാറ്റലൈറ്റ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍ അല്ലെങ്കില്‍ സാറ്റ്കോം എന്ന ഭാവി സാങ്കേതികവിദ്യയ്ക്കായി അദ്ദേഹം കളിക്കളത്തിലിറങ്ങിക്കഴിഞ്ഞു. മസ്‌കിന്റെ സാറ്റ്കോം കമ്പനിയായ സ്റ്റാര്‍ലിങ്കുമായി തദ്ദേശീയരായ മുകേഷ് അംബാനി, സുനില്‍ ഭാരതി മിത്തല്‍ എന്നിവരോട് മത്സരിക്കാനൊരുങ്ങുകയാണ്. വണ്‍ വെബ് യൂട്ടല്‍ സാറ്റ് (OneWeb-Eutelsat-) മായി സംയുക്തമായി ഭാരതി എയര്‍ടെലും സാറ്റ്കോം സ്‌പെക്ട്രത്തിനായുള്ള മത്സരത്തിലാണ്. മറ്റൊരു ഭീമനായ ആമസോണും ഈ ലക്ഷ്യവുമായി വരുന്നുണ്ട്.
സര്‍വീസുകള്‍ ആരംഭിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് തന്നെ സാറ്റ്കോം മേഖലയില്‍ കടുത്ത മത്സരമാണ് നടക്കുന്നത്. സാറ്റ്കോമുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വിവിധ വിഷയങ്ങളില്‍ എയര്‍ടെല്ലും ജിയോയും കടുത്ത ഭിന്നത നിലനില്‍ക്കുകയും സാറ്റ്കോമിനെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള സങ്കീര്‍ണ്ണതകളില്‍ പരസ്പരം പോരടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. മറ്റ് സാറ്റ്കോം കമ്പനികളും കുത്തനെ വിഭജിക്കപ്പെട്ടതോടെ രണ്ട് വലിയ താരങ്ങള്‍ തമ്മിലുള്ള മത്സരം തുടരുന്നു. കുറച്ച് ദിവസങ്ങള്‍ക്ക് മുമ്പ്, സാറ്റ്കോമിന്റെ ഉപയോഗത്തെയും വിലയെയും കുറിച്ച് അവര്‍ കൊമ്പുകോര്‍ത്തിരുന്നു. സാറ്റ്കോം സ്പെക്ട്രം അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് ആയി അനുവദിക്കണോ അതോ ലേലം ചെയ്യണോ എന്നത് പുതിയ ടെലികമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍ ആക്ട്, 2023 ഉപയോഗിച്ച് പരിഹരിച്ചു, ഇത് അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് വഴിയോ അല്ലെങ്കില്‍ 'ലേലമല്ലാത്ത റൂട്ട്' വഴിയോ സാറ്റലൈറ്റ് സ്പെക്ട്രം അനുവദിക്കുന്നതിന് നിയമനിര്‍മ്മാണ പിന്തുണ നല്‍കുന്നു. നിലവില്‍ ഇത് സംബന്ധിച്ച നടപടിക്രമങ്ങള്‍, വാര്‍ത്താവിതരണ മന്ത്രാലയം അന്തിമമാക്കുകയാണ്.
മസ്‌കിന്റെ സാറ്റ്കോം പ്രശ്നം
എന്നാല്‍ മസ്‌കിന്റെ സ്റ്റാര്‍ലിങ്കിന്റെ പ്രശ്നം വ്യത്യസ്തമാണ്. ഇന്ത്യാ ഗവണ്‍മെന്റില്‍ നിന്ന് അതിന്റെ ജിഎംപിസിഎസ് (ഗ്ലോബല്‍ മൊബൈല്‍ പേഴ്‌സണല്‍ കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍സ് ബൈ സാറ്റലൈറ്റ് സര്‍വീസ്) ലൈസന്‍സ് ഇതുവരെ ലഭിച്ചിട്ടില്ല.
ഇന്ത്യയില്‍ സാറ്റ്കോം സേവനങ്ങള്‍ ആരംഭിക്കുന്നതിനുള്ള എലോണ്‍ മസ്‌കിന്റെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള സ്റ്റാര്‍ലിങ്കിനുള്ള അനുമതികള്‍ നിര്‍ബന്ധിത ഉടമസ്ഥാവകാശ വെളിപ്പെടുത്തല്‍ നിയമങ്ങളെക്കുറിച്ച് വ്യവസായ, ആഭ്യന്തര വ്യാപാര പ്രോത്സാഹന വകുപ്പില്‍ (ഡിപിഐഐടി) വ്യക്തത തേടി ആശയവിനിമയ മന്ത്രാലയത്തില്‍ കുടുങ്ങിക്കിടക്കുകയാണ്.
പ്രസ് നോട്ട് 3 വഴി ഇന്ത്യയുമായി കര അതിര്‍ത്തി പങ്കിടുന്ന രാജ്യങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ള വരവിന് മുന്‍കൂര്‍ ഗവണ്‍മെന്റ് അനുമതി നിര്‍ബന്ധമാക്കുന്നതിന് DPIIT 2020ല്‍ വിദേശ നിക്ഷേപ നയത്തില്‍ ഭേദഗതി വരുത്തിയിരുന്നു. ഇത് എല്ലാ വിദേശ നിക്ഷേപകരും നിക്ഷേപകര്‍ ഉണ്ടോ എന്ന് പരിശോധിക്കുന്നതിനായി ചൈനയെ പോലെ ഇന്ത്യയുമായി കര അതിര്‍ത്തി പങ്കിടുന്ന രാജ്യങ്ങളില്‍ നിന്ന് പൂര്‍ണ്ണമായ ഓഹരി ഉടമകളുടെ വിശദാംശങ്ങള്‍ പങ്കിടേണ്ടതുണ്ട്.
എന്നിരുന്നാലും, മാതൃസ്ഥാപനമായ സ്പേസ് എക്സിന്റെ മുഴുവന്‍ ഷെയര്‍ഹോള്‍ഡിംഗ് വിശദാംശങ്ങളും വെളിപ്പെടുത്താന്‍ സ്റ്റാര്‍ലിങ്ക് തയ്യാറായിട്ടില്ല. ലിസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെടാത്ത ഒരു സ്ഥാപനമായതിനാല്‍, യുഎസ് സ്വകാര്യതാ നിയമങ്ങള്‍ പൂര്‍ണ്ണമായ വെളിപ്പെടുത്തല്‍ നടത്തുന്നതില്‍ നിന്ന് അതിനെ തടയുന്നുവെന്നാണ് ഇക്കാര്യം അറിയാവുന്ന ഉദ്യോഗസ്ഥര്‍ പറഞ്ഞത്.
''തങ്ങളുടെ നിക്ഷേപകരാരും ഇന്ത്യയുമായി കര അതിര്‍ത്തി പങ്കിടുന്ന രാജ്യങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ളവരല്ലെന്ന് ഒരു പ്രഖ്യാപനം മാത്രമേ സ്പേസ് എക്സ് നല്‍കിയിട്ടുള്ളൂ,'' ഒരു മുതിര്‍ന്ന ഉദ്യോഗസ്ഥന്‍ പറഞ്ഞതായി ഇക്കണോമിക്‌സ് ടൈംസ് റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്തു. ജിഎംപിസിഎസ് (സാറ്റലൈറ്റ് സേവനങ്ങള്‍ വഴിയുള്ള ആഗോള മൊബൈല്‍ വ്യക്തിഗത ആശയവിനിമയം) ഈ പ്രഖ്യാപനം അംഗീകരിച്ച് ലൈസന്‍സിന് അംഗീകാരം നല്‍കണമെന്നാണ് കമ്പനി അഭ്യര്‍ത്ഥിച്ചിട്ടുള്ളത്.
ആഗോള കമ്പനി ആയതിനാല്‍ ഡേറ്റ സംഭരണത്തിനും കൈമാറ്റത്തിനും ചുറ്റുമുള്ള അന്താരാഷ്ട്ര മാനദണ്ഡങ്ങള്‍ പാലിക്കുമെന്ന് സ്റ്റാര്‍ലിങ്ക് മുമ്പ് സര്‍ക്കാരിനോട് പറഞ്ഞിരുന്നു. സ്റ്റാര്‍ലിങ്കിന്റെ സെക്യൂരിറ്റി ചെക്ക് കമ്പനി ഡേറ്റ സ്റ്റോറേജ്, ട്രാന്‍സ്ഫര്‍ മാനദണ്ഡങ്ങള്‍ എന്നിവയെ കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങള്‍ ളബിച്ചതിനുശേഷം ചെയ്തതിന് ശേഷം സര്‍ക്കാര്‍ ഇത് അംഗീകരിച്ചു.
എന്താണ് സ്റ്റാര്‍ലിങ്ക് ലൈസന്‍സ് വൈകിയത്
ഇന്ത്യയില്‍ സാറ്റ്കോം സേവനങ്ങള്‍ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നതിനുള്ള ലൈസന്‍സ് നേടുന്നതിലെ കാലതാമസത്തിന് യുഎസ് ടെലികോം കമ്പനിയായ വെറൈസണ്‍ കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍സിനെയാണ് സ്റ്റാര്‍ലിങ്ക് ഭാഗികമായി കുറ്റപ്പെടുത്തുന്നത്.
സ്പേസ് എക്സ് തങ്ങളുടെ നിക്ഷേപകരാരും ഇന്ത്യയുമായി കര അതിര്‍ത്തി പങ്കിടുന്ന രാജ്യങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ളവരല്ലെന്ന പ്രഖ്യാപനം മാത്രമാണ് നല്‍കിയത്. എന്നാല്‍ അത്തരം പ്രഖ്യാപനങ്ങള്‍ സ്വീകരിക്കുന്നതില്‍ ഇന്ത്യന്‍ സര്‍ക്കാര്‍ ഇപ്പോള്‍ ജാഗ്രത പുലര്‍ത്തുന്നുണ്ട്. കഴിഞ്ഞ വര്‍ഷം വെറൈസണ്‍ നല്‍കി വിവരങ്ങള്‍ തെറ്റാണെന്ന് പിന്നീട് തെളിഞ്ഞതാണ് കാരണം.
കഴിഞ്ഞ വര്‍ഷം അതിന്റെ ഇന്റര്‍നെറ്റ് സേവന ദാതാവിന്റെ (ISP) ലൈസന്‍സ് പുതുക്കുന്നതിന് അപേക്ഷിച്ചപ്പോള്‍, ഒരു സാറ്റലൈറ്റ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍ ലൈസന്‍സ് ലഭിക്കുന്നതിന് ഇലോണ്‍ മസ്‌കിന്റെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള സ്റ്റാര്‍ലിങ്ക് ഇപ്പോള്‍ ചെയ്തതിന് സമാനമായി അതിന്റെ ഒരു സ്ഥാപനത്തിനും ഇന്ത്യയുടെ അയല്‍ രാജ്യങ്ങള്‍ കര അതിര്‍ത്തി പങ്കിടുന്ന ഓഹരി ഉടമകളില്ലെന്ന് വെറൈസണ്‍ കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍സ് ഇന്ത്യ 'ഒരു പ്രഖ്യാപനം നല്‍കിയിരുന്നു. എന്നാല്‍ യുഎസ് കമ്പനിക്ക് പാകിസ്ഥാന്‍, ബംഗ്ലാദേശ്, ചൈനയുടെ ഭാഗമായ ഹോങ്കോംഗ് എന്നിവിടങ്ങളില്‍ നിന്ന് തങ്ങളുടെ സ്ഥാപനങ്ങളില്‍ കുറച്ച് ഷെയര്‍ഹോള്‍ഡിംഗ് ഉണ്ടെന്ന് സര്‍ക്കാര്‍ പിന്നീട് കണ്ടെത്തിയിരുനന്ു. ഇതെതുടര്‍ന്ന് ഐഎസ്പി ലൈസന്‍സ് പുതുക്കുന്നതിന് സര്‍ക്കാര്‍ അനുമതി വഴി അപേക്ഷിക്കാന്‍ വെരിസോണിനോട് പറഞ്ഞു.
ജിഎംപിസിഎസ് ലൈസന്‍സിനായുള്ള സ്റ്റാര്‍ലിങ്ക് അപേക്ഷയില്‍ സര്‍ക്കാര്‍ തീര്‍പ്പ് കല്‍പ്പിച്ചിട്ടില്ല.
സ്റ്റാര്‍ലിങ്കിന് എന്ത് പ്രവര്‍ത്തിക്കാനാകും
വിദേശ ഓഹരി പങ്കാളിത്തത്തില്‍ കമ്പനികള്‍ നല്‍കുന്ന അണ്ടര്‍ടേക്കിംഗുകള്‍ സ്വീകരിക്കണമെന്ന് ഡിപിഐഐടി ടെലികോം വകുപ്പിനോട് വ്യക്തമാക്കി. ഇത് സ്റ്റാര്‍ലിങ്കിന്റെ ഇന്ത്യ സാറ്റ്കോം പ്രവേശനത്തിന് വഴിയൊരുക്കും. ''പ്രസ്സ് നോട്ട് 3, 2020-നെ പരാമര്‍ശിച്ച് വിദേശ ഓഹരി പങ്കാളിത്തത്തെക്കുറിച്ചുള്ള വ്യക്തത ഡിപിഐഐടിയില്‍ നിന്നാണ് വന്നതെന്ന് വിശദാംശങ്ങളെക്കുറിച്ച് അറിയാവുന്ന ഒരു ഉദ്യോഗസ്ഥന്‍ ഫെബ്രുവരിയില്‍ അറിയിച്ചു.ു.
സമാനമായ ഒരു സാഹചര്യത്തില്‍, ആറ് സര്‍ക്കിളുകളില്‍ ടെലികോം ലൈസന്‍സ് പുതുക്കുന്നതിനായുള്ള വിശദാംശങ്ങള്‍ ഭാരതി എയര്‍ടെല്‍ സിംഗപ്പൂരില്‍ നിന്നുള്ള പ്രധാന ഓഹരി ഉടമയായ സിംഗ്‌ടെലിന്റെ ഷെയര്‍ഹോള്‍ഡിംഗ് വാര്‍ത്താവിതരണ മന്ത്രാലയത്തിന് നല്‍കിയിരുന്നു. സിംഗപ്പൂരിലെ ഒരു ലിസ്റ്റ് ചെയ്ത സ്ഥാപനമാണ് സിംഗ്‌ടെല്‍. കമ്പനിയുടെ ഏകദേശം 92% ഓഹരി മൂലധനത്തിന്റെ വിശദാംശങ്ങള്‍ കമ്പനി നല്‍കിയിട്ടുണ്ട്. ബാക്കിയുള്ള 8% പബ്ലിക് ഷെയര്‍ഹോള്‍ഡര്‍മാരായിരുന്നു, അവരുടെ വിശദാംശങ്ങള്‍ ലഭ്യമല്ല, ഗവണ്‍മെന്റിന്റെ എഫ്ഡിഐ നയം പാലിക്കുന്നുവെന്ന് ഒരു ഉറപ്പ് നല്‍കുന്നതിനിടയില്‍ എയര്‍ടെല്‍ വാര്‍ത്താവിതരണ മന്ത്രാലയത്തെ അറിയിച്ചു.
ലൈസന്‍സ് ലഭിക്കാനുള്ള മത്സരത്തില്‍ മസ്‌കിന്റെ സ്റ്റാര്‍ലിങ്ക്, ഭാരതി പിന്തുണയുള്ള യൂട്ടെല്‍സാറ്റ് വണ്‍വെബ്, റിലയന്‍സ് ജിയോയുടെ ലക്‌സംബര്‍ഗ് ആസ്ഥാനമായുള്ള എസ്ഇഎസുമായുള്ള സാറ്റ്കോം സംരംഭം എന്നിവയുമായി ഏറ്റുമുട്ടും, ഇവ രണ്ടിനും ഇതിനകം സാറ്റലൈറ്റ് ബ്രോഡ്ബാന്‍ഡ് സേവനങ്ങള്‍ നല്‍കാനുള്ള ജിഎംപിസിഎസ് ലൈസന്‍സുണ്ട്. ജെഫ് ബെസോസിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ആമസോണ്‍ അതിന്റെ പ്രോജക്ട് കൈപ്പര്‍ സാറ്റലൈറ്റ് ബ്രോഡ്ബാന്‍ഡ് സംരംഭത്തിന് ലൈസന്‍സിനായി അപേക്ഷിച്ചിട്ടുണ്ട്.
സ്റ്റാര്‍ലിങ്കിന്റെ വെളിപ്പെടുത്തലുകള്‍ പര്യാപ്തമാണോ എന്ന കാര്യത്തില്‍ ഇപ്പോഴും വ്യക്തതയില്ലാത്തതിനാല്‍ മസ്‌ക് ഇന്ത്യ സന്ദര്‍ശിക്കുമ്പോള്‍ സ്റ്റാര്‍ലിങ്കിന്റെ ലൈസന്‍സ് പ്രശ്നം ചര്‍ച്ചചെയ്യാന്‍ സാധ്യതയുണ്ട്. ടെസ്ല പ്രശ്നത്തിനൊപ്പം ഇതും പരിഹരിക്കപ്പെടുമെന്ന് മസ്‌ക് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.
ഇന്ത്യയിലെ സാറ്റ്കോം വിപണി ഒരു പുതിയ ഘട്ടത്തിലാണ്, പക്ഷേ സാധ്യത വളരെ വലുതാണ്, പ്രത്യേകിച്ച് ഗ്രാമങ്ങളിലും വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിലും. സാറ്റലൈറ്റ് സ്‌പെക്ട്രത്തിനായുള്ള മത്സരം ടെറസ്ട്രിയലിനേക്കാള്‍ കഠിനമാണ്, കാരണം രാജ്യത്ത് മൂന്ന് സ്വകാര്യ ടെലികോം കമ്പനികള്‍ മാത്രമേ ഉള്ളൂ, പക്ഷേ സാറ്റ്കോമിന്റെ എണ്ണം വളരെ കൂടുതലാണ്. EY-ISpA റിപ്പോര്‍ട്ട് അനുസരിച്ച്, ഇന്ത്യയുടെ ബഹിരാകാശ സമ്പദ്വ്യവസ്ഥ 2025 ഓടെ 13 ബില്യണ്‍ ഡോളറിലെത്തുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു, ഇത് 6% സംയുക്ത വാര്‍ഷിക വളര്‍ച്ചാ നിരക്കില്‍ (CAGR) വളരുന്നു.
ടെസ്ലയ്ക്കപ്പുറം, ഇലോണ്‍ മസ്‌കിന്റെ അടുത്ത വലിയ ഇന്ത്യന്‍ അഭിലാഷം എന്ത് ?
