പല പ്രായമായ ആളുകള്‍ക്കും ഉറക്കമുണരുമ്പോള്‍ ഒരുതരം അസന്തുലിതാവസ്ഥയും തലകറക്കവും അനുഭവപ്പെടാം. ഒപ്പം മനസ്സിലാക്കാനുള്ള ബുദ്ധിമുട്ട്, കൈകാലുകള്‍ക്ക് പെട്ടെന്നുള്ള ബലഹീനത തുടങ്ങിയ ലക്ഷണങ്ങളും ഉണ്ടാകാം. ഈ അവസ്ഥയെ ഒരു തരം സ്ട്രോക്ക് അഥവാ വേക്ക്-അപ്പ് സ്ട്രോക്ക് എന്ന് വിളിക്കുന്നു.
വ്യക്തി ഉണരുമ്പോള്‍ അല്ലെങ്കില്‍ പകല്‍ സമയത്ത് 'ഉറങ്ങുന്നതിന് മുമ്പ് ന്യൂറോളജിക്കല്‍ കുറവുകളെ കുറിച്ച് അറിയാതെ' സ്ട്രോക്ക് ലക്ഷണങ്ങള്‍ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നതാണ് ഈ അവസ്ഥ.
നാലോ അഞ്ചോ മണിക്കൂറിനുള്ളില്‍ ചികില്‍സയ്ക്ക് അടിയന്തിര ആശുപത്രിയില്‍ പ്രവേശിപ്പിക്കേണ്ടത് പ്രധാനമാണെന്ന് ഡല്‍ഹിയിലെ സി കെ ബിര്‍ള ഹോസ്പിറ്റല്‍ ഇന്റേണല്‍ മെഡിസിന്‍ ഡയറക്ടര്‍ ഡോ. രാജീവ് ഗുപ്ത പറഞ്ഞു.
വേക്ക്-അപ്പ് സ്ട്രോക്കിന്റെ ലക്ഷണങ്ങള്‍ മറ്റേതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള സ്ട്രോക്കിന്റെ ലക്ഷണങ്ങള്‍ക്ക് സമാനമാണെന്ന് വിദഗ്ധര്‍ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു. സംസാരിക്കാന്‍ ബുദ്ധിമുട്ട്, ആശയക്കുഴപ്പം, മുഖം തൂങ്ങല്‍ അല്ലെങ്കില്‍ ബലഹീനത, കൈകളിലോ കാലുകളിലോ മരവിപ്പ് അല്ലെങ്കില്‍ ബലഹീനത, പെട്ടെന്നുള്ള കടുത്ത തലവേദന എന്നിവ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. തലച്ചോറിലെ സ്ട്രോക്കിന്റെ സ്ഥാനം അനുസരിച്ച് ഈ ലക്ഷണങ്ങള്‍ വ്യത്യാസപ്പെടാം എന്നത് ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതാണെന്നും സീനിയര്‍ കണ്‍സള്‍ട്ടന്റ് ന്യൂറോളജിസ്റ്റും ഗ്ലെനീഗിള്‍സ് ഹോസ്പിറ്റല്‍സ് പരേല്‍ മുംബൈയിലെ ന്യൂറോളജി വിഭാഗം മേധാവിയുമായ ഡോ. പങ്കജ് അഗര്‍വാള്‍ പറഞ്ഞു.
ശരീരത്തിന്റെ ഒരു വശത്ത് പെട്ടെന്നുള്ള ബലഹീനത, സംസാരിക്കാനോ മനസ്സിലാക്കാനോ ബുദ്ധിമുട്ട്, കാഴ്ച പ്രശ്‌നങ്ങള്‍, ഉയര്‍ന്ന രക്തസമ്മര്‍ദ്ദം, ഉയര്‍ന്ന കൊളസ്ട്രോള്, പുകവലി, പ്രമേഹം, പൊണ്ണത്തടി എന്നിവ സ്‌ട്രോക്കിനുള്ള സാധ്യത വര്‍ധിപ്പിക്കും. 'ഈ ലക്ഷണങ്ങള്‍ ശ്രദ്ധയില്‍പ്പെട്ടാല്‍ ഉടന്‍ വൈദ്യസഹായം തേടേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്, നേരത്തെയുള്ള ഇടപെടല്‍ കൂടുതല്‍ പ്രയാസങ്ങള്‍ തടയാന്‍ വഴിയൊരുക്കുമെന്ന് ഡോ. അഗര്‍വാള്‍ പറഞ്ഞു.
രക്തം കട്ടപിടിക്കല്‍, ഉയര്‍ന്ന രക്തസമ്മര്‍ദ്ദം, അല്ലെങ്കില്‍ ആരോഗ്യപരമായ അവസ്ഥകള്‍ എന്നിവ പോലെയുള്ള സാധാരണ സ്‌ട്രോക്കുകള്‍ക്ക് സമാനമായി വേക്ക്-അപ്പ് സ്‌ട്രോക്കുകളുടെ കാരണങ്ങള്‍ ഉണ്ടാകാം. ഡോ. അഗര്‍വാള്‍ പറയുന്നതനുസരിച്ച് ഹൃദയ സംബന്ധമായ അസുഖങ്ങള്‍, പ്രമേഹം അല്ലെങ്കില്‍ അമിതവണ്ണം എന്നിവയുടെ ചരിത്രമുള്ളവര്‍ ഉള്‍പ്പെടെ ചില വ്യക്തികള്‍ക്ക് വേക്ക്-അപ്പ് സ്‌ട്രോക്കുകള്‍ ഉണ്ടാകാനുള്ള സാധ്യത കൂടുതലാണ്.
ഹൈദരാബാദിലെ അപ്പോളോ ഹോസ്പിറ്റല്‍സിലെ ന്യൂറോളജിസ്റ്റ് ഡോ. സുധീര്‍ കുമാറിന്റെ അഭിപ്രായത്തില്‍ വേക്ക്-അപ്പ് സ്ട്രോക്ക് വളരെ സാധാരണമാണ്. ഏകദേശം അഞ്ച് സ്‌ട്രോക്കുകളില്‍ ഒന്നാണ് വേക്ക്-അപ്പ് സ്ട്രോക്ക്.
വാര്‍ധക്യത്തിലാണ് വേക്ക്-അപ്പ് സ്ട്രോക്ക് കൂടുതലായി കാണപ്പെടുന്നത്. കാരണം ഏട്രിയല്‍ ഫൈബ്രിലേഷന്‍- ക്രമരഹിതവും വേഗത്തിലുള്ളതുമായ ഹൃദയ താളം പ്രായമാകുന്നവരില്‍ കൂടുതലാണ്. ശൈത്യകാലത്ത് സ്ത്രീകള്‍ക്കിടയില്‍ ലാക്കുനാര്‍ സ്‌ട്രോക്കുകള്‍ (മസ്തിഷ്‌കത്തിലെ രക്തം കട്ടപിടിക്കുന്നതിന്റെ ചെറിയ വലിപ്പം) വേക്ക്-അപ്പ് സ്‌ട്രോക്കുകളില്‍ കൂടുതല്‍ സാധാരണമാണെന്നും ഡോ. കുമാര്‍ പറഞ്ഞു.
സ്ട്രോക്ക് മൂലമുണ്ടാകുന്ന മസ്തിഷ്‌ക ക്ഷതം നിര്‍ണ്ണയിക്കാന്‍ സിടി സ്‌കാനുകള്‍ അല്ലെങ്കില്‍ എംആര്‍ഐകള്‍ പോലുള്ള ഇമേജിംഗ് ടെസ്റ്റുകളാണ് സാധാരണയായി രോഗനിര്‍ണയത്തിന് ഉപയോഗിക്കുന്നത്.
ശ്രദ്ധിക്കേണ്ട ഒരു പ്രധാന കാര്യം സ്ട്രോക്ക് ചികിത്സിക്കുന്ന ഡോക്ടര്‍മാര്‍, സ്ട്രോക്കിന്റെ 'ആരംഭ സമയം' രോഗി ഉറങ്ങാന്‍ പോയ സമയമാണെന്ന് കണക്കാക്കണം, അതായത് അവസാനമായി സാധാരണ നിലയില്‍ കണ്ട സമയമാണത്.
വേക്ക്-അപ്പ് സ്ട്രോക്ക് ചികിത്സിക്കുന്ന ഡോക്ടര്‍മാര്‍ക്കുള്ള മറ്റൊരു പ്രധാന പരിഗണന, സ്ട്രോക്ക് ആരംഭിക്കുന്നതിന്റെ കൃത്യമായ സമയം കഴിയുന്നത്ര മികച്ച രീതിയില്‍ നിര്‍ണ്ണയിക്കാന്‍ അവര്‍ സ്‌പെഷ്യലൈസ്ഡ് എംആര്‍ഐ ബ്രെയിന്‍ സ്‌കാനുകളുടെ വിവിധ ശ്രേണികള്‍ ചെയ്യേണ്ടതുണ്ട്.
ചികിത്സയ്ക്ക് അടിയന്തിരce/f ആശുപത്രിയില്‍ പ്രവേശിപ്പിക്കേണ്ടത് പ്രധാനമാണ്. നാലു മണിക്കൂറിനകം ചികിത്സ ലഭ്യമാക്കാനായാല്‍ സങ്കീര്‍ണതകള്‍ നേരത്തേ കണ്ടെത്താനും മറ്റൊരവസ്ഥയിലേക്ക് പോകുന്നത് തടയാനും സാധിക്കും.
അപകടസാധ്യതയുള്ള വ്യക്തികള്‍ ആരോഗ്യകരമായ ജീവിതശൈലി സ്വീകരിക്കുകയും ഭാവിയില്‍ ഒരു വേക്ക്-അപ്പ് സ്ട്രോക്ക് അനുഭവപ്പെടാനുള്ള സാധ്യത കുറയ്ക്കുന്നതിന് അടിസ്ഥാനപരമായ ഏതെങ്കിലും ആരോഗ്യസ്ഥിതികള്‍ കൈകാര്യം ചെയ്യുകയും വേണം.
ബിപി, ബ്ലഡ് ഷുഗര്‍, കൊളസ്ട്രോള് എന്നിവ സാധാരണ പരിധിയില്‍ സൂക്ഷിക്കുകയും പതിവായി ഹൃദയ പരിശോധന നടത്തുകയും വേണം. നന്നായി ജലാംശം നിലനിര്‍ത്തുകയും സ്ട്രോക്ക് സാധ്യത കുറയ്ക്കാന്‍ ഡോക്ടര്‍മാരുടെ നിര്‍ദ്ദേശപ്രകാരം മരുന്നുകള്‍ കഴിക്കുകയും വേണം.