ന്യൂഡല്ഹിയില് നടന്ന ഇന്ത്യന് പ്രസിഡന്റ് നരേന്ദ്ര മോഡിയും റഷ്യന് പ്രസിഡന്റ് വ്ലാദിമിര് പുട്ടിനും തമ്മിലുള്ള അസാധാരണമായി സൗഹൃദപരമായ ഉച്ചകോടി, അമേരിക്കന് പ്രസിഡന്റ് ഡോണള്ഡ് ട്രംപിന്റെ ആഗോള സ്വാധീനത്തിന് പരിധികളുണ്ട് എന്നവ്യക്തമായ ഒരു സന്ദേശമാണ് നല്കുന്നത്. രണ്ടു ദിവസത്തെ ചര്ച്ചകള്ക്കും അനേകം കരാറുകള്ക്കും ശേഷം, റഷ്യയെ ഒറ്റപ്പെടുത്താനുള്ള അമേരിക്കയുടെയും യൂറോപ്യന് രാജ്യങ്ങളുടെയും ശ്രമങ്ങളെ മറികടന്ന്, ഇന്ത്യ-റഷ്യ ബന്ധം പതിറ്റാണ്ടുകളായി നിലനില്ക്കുന്ന ശക്തമായ അടിത്തറയില് തന്നെ തുടരുന്നുവെന്നതാണ് പുറത്തുവരുന്ന പ്രധാന നിഗമനം. യുക്രെയ്ന് യുദ്ധത്തെ തുടര്ന്ന് റഷ്യയ്ക്കെതിരെ ഉയര്ന്ന വിമര്ശനങ്ങള് പോലും ഈ ബന്ധത്തെ ബാധിച്ചിട്ടില്ലെന്ന് ഉച്ചകോടി വ്യക്തമാക്കി.
സാധാരണയായി വാക്കുകളില് നിയന്ത്രണം പാലിക്കാത്ത ട്രംപ്, മോഡിയും പുട്ടിനും ഭൗതിക രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതകളുടെ കാലത്ത് സ്ഥിരതയുടെ ഉദാഹരണമായി ഇരുരാജ്യ ബന്ധത്തെ വരച്ചുകാട്ടിയ ഈ ഉച്ചകോടിയെക്കുറിച്ച് ഉടന് പ്രതികരിക്കാന് തയ്യാറായില്ല. എന്നാല് ഇന്ത്യ-റഷ്യ ബന്ധം ട്രംപിനെ ഏറെ അസ്വസ്ഥനാക്കിയതാണ്. സെപ്റ്റംബറില് ഒരു സാമൂഹിക മാധ്യമ പോസ്റ്റില്, 'നാം ഇന്ത്യയെയും റഷ്യയെയും ആഴമേറിയ ഇരുണ്ട ചൈനയിലേക്ക് കൈവിട്ടുവെന്നു തോന്നുന്നു' എന്ന് പറഞ്ഞ്, റഷ്യന് എണ്ണ വാങ്ങുന്നതിലൂടെ ഇന്ത്യ പുട്ടിന്റെ യുദ്ധത്തിന് ഊര്ജം നല്കുകയാണെന്നും ട്രംപ് വിമര്ശിച്ചിരുന്നു.
ഷാങ്ഹായ് സഹകരണ സംഘടനയുടെ ഉച്ചകോടിയില് മോഡി, പുട്ടിന്, ചൈനീസ് പ്രസിഡന്റ് ഷീ ജിന്പിംഗ് എന്നിവര് ഒന്നിച്ചുകൂടിയതിന് പിന്നാലെയായിരുന്നു ആ വിമര്ശനം. ഇന്ത്യയോടുള്ള അമേരിക്കന് അസ്വാരസ്യം പിന്നീട് വാക്കുകളില് മാത്രം ഒതുങ്ങിയില്ല. റഷ്യന് എണ്ണ വാങ്ങുന്നതിനുള്ള 'ശിക്ഷ'യായി ഇന്ത്യയ്ക്ക് 25 ശതമാനം അധിക വ്യാപാര തീരുവ ഏര്പ്പെടുത്തി, മൊത്തം തീരുവ 50 ശതമാനമാക്കി അമേരിക്ക. എന്നാല് ഈ സമ്മര്ദ്ദത്തിന് കീഴടങ്ങാനുള്ള ലക്ഷണമൊന്നും മോഡി കാണിച്ചില്ല. 'ഇന്ത്യയ്ക്ക് ഇന്ധനം തടസമില്ലാതെ വിതരണം ചെയ്യാന് റഷ്യ തയ്യാറാണ്' എന്ന് പറഞ്ഞ് പുട്ടിന് ആതിഥേയനെ സൂക്ഷ്മമായി പിന്തുണയ്ക്കുകയും ചെയ്തു.
2022ല് യുക്രെയ്ന് ആക്രമണത്തിന് ശേഷം റഷ്യ വലിയ ഇളവുകളില് എണ്ണ വില്ക്കാന് തുടങ്ങിയത് ഇന്ത്യയുടെ ഇറക്കുമതി കുത്തനെ ഉയരാന് കാരണമായി. ഇപ്പോള് ചൈനയ്ക്ക് പിന്നാലെ റഷ്യന് ക്രൂഡ് ഏറ്റവും കൂടുതല് വാങ്ങുന്ന രണ്ടാമത്തെ രാജ്യം ഇന്ത്യയാണ്. അമേരിക്കന് മാധ്യമങ്ങള് ഏറെ ശ്രദ്ധിക്കാതിരുന്ന ഈ ഉച്ചകോടി, റഷ്യയുമായുള്ള ചരിത്രബന്ധവും അമേരിക്കയുമായുള്ള വളര്ന്നുവരുന്ന സാമ്പത്തിക ബന്ധവും തമ്മില് സൂക്ഷ്മമായി തുലനം പാലിക്കുന്ന മോഡിയുടെ നയതന്ത്ര വൈദഗ്ധ്യത്തെയാണ് അടയാളപ്പെടുത്തുന്നത്.
ഇന്ത്യ-റഷ്യ ബന്ധത്തിന് തുടക്കം ശീതയുദ്ധ കാലത്താണ്; സോവിയറ്റ് യൂണിയനും അമേരിക്കയും തമ്മിലുള്ള മത്സരങ്ങളില് പക്ഷം പിടിക്കാതിരുന്ന നിരപേക്ഷ പ്രസ്ഥാനത്തിലെ ഇന്ത്യയുടെ നിര്ണായക പങ്കും ഇതിന്റെ ഭാഗമാണ്. പ്രതിരോധ മേഖലയില് ഇന്ത്യ സോവിയറ്റ് യൂണിയനോടായിരുന്നു കൂടുതല് അടുപ്പം പുലര്ത്തിയത്. അതിന്റെ തുടര്ച്ചയായി, ഇന്നും ഇന്ത്യയുടെ പ്രധാന ആയുധ വിതരണക്കാരന് റഷ്യ തന്നെയാണ്.
ഇന്ത്യന് വിദേശ നയത്തിന്റെ അടിത്തറ 'സ്ട്രാറ്റജിക് ഓട്ടോണമി' ആണെന്നതും, ലോക രാഷ്ട്രീയത്തില് താനാണ് മുഖ്യനായകന് എന്ന നിലപാട് തുറന്നറിയിച്ച ഒരു അമേരിക്കന് പ്രസിഡന്റിന്റെ സമ്മര്ദ്ദം പോലും അത് തകര്ക്കാന് കഴിയില്ലെന്നതുമാണ് ഈ ഉച്ചകോടി വീണ്ടും ഉറപ്പിച്ചത്. ട്രംപ് കഴിഞ്ഞ വേനലില് ബ്രസീലിന് 50 ശതമാനം തീരുവ ചുമത്തിയപ്പോള്, 'ട്രംപ് തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടത് അമേരിക്ക ഭരിക്കാനാണ്; ലോകത്തിന്റെ ചക്രവര്ത്തിയാകാനല്ല' എന്നാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ മനോഭാവത്തെ പൊതു വേദിയില് പരിഹസിച്ചുകൊണ്ട് ബ്രസീല് പ്രസിഡന്റ് ലൂയിസ് ഇനാസിയോ ലുല ദ സില്വ പറഞ്ഞത്.
ഔദ്യോഗിക പ്രതികരണം ഉടന് വന്നില്ലെങ്കിലും, ഡല്ഹി ഉച്ചകോടിയിലെ സൗഹൃദ പ്രദര്ശനം ട്രംപ് ഭരണകൂടത്തിലെ നയതന്ത്രസുരക്ഷാ വൃത്തങ്ങള്ക്ക് 'ഹൃദയ വേദന' ഉണ്ടാക്കുമെന്നായിരുന്നു വാഷിങ്ടണിലെ ഒരു വിശകലന വിദഗ്ദ്ധന്റെ വിലയിരുത്തല്. പ്രത്യേകിച്ചും, ഇരുരാജ്യ ബന്ധം 'ധ്രുവനക്ഷത്രത്തെപ്പോലെ ഉറച്ചത്' എന്നാണ് മോഡി വിശേഷിപ്പിച്ചത് എന്നതിനാല്.
2000ലാണ് ഇന്ത്യയും റഷ്യയും തന്ത്രപരമായ പങ്കാളിത്തം പ്രഖ്യാപിച്ചത്. അതിനുശേഷം ഓരോ വര്ഷവും ഉച്ചകോടികള് പതിവായിരുന്നു. 2022ലെ യുക്രെയ്ന് യുദ്ധത്തിന് പിന്നാലെ അവ താല്ക്കാലികമായി നിര്ത്തിവെച്ചെങ്കിലും, 2024ല് മോഡിയുടെ മോസ്കോ സന്ദര്ശനത്തോടെ അത് പുനരാരംഭിച്ചു. അടുത്ത ഉച്ചകോടിയുടെ തീയതി ഇതുവരെ പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടില്ല.
ട്രംപിന്റെ ആഗോള സ്വാധീനത്തിന് പരിധിയുണ്ടെന്ന സന്ദേശം നല്കി മോഡി-പുട്ടിന് ഉച്ചകോടി
