ആയുധങ്ങള്‍ക്കായി പാകിസ്താന്‍ കൂടുതല്‍ ആശ്രയിക്കുന്നത് ചൈനയെ; മൂന്നാം സ്ഥാനത്ത് തുര്‍ക്കി

---

ഇസ്‌ലാമാബാദ്:  സൈനികാവശ്യങ്ങള്‍ക്ക് ചൈനയെ ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ ആശ്രയിക്കുന്ന പാക്കിസ്താന്‍ തുര്‍ക്കിയില്‍ നിന്നുള്ള ആയുധങ്ങളും വന്‍തോതില്‍ വാങ്ങിക്കൂട്ടുന്നുണ്ടെന്ന് റിപ്പോര്‍ട്ടുകള്‍.

2020-24 കാലയളവില്‍, പാകിസ്താന് ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ ആയുധങ്ങള്‍ വിറ്റഴിച്ചത് ചൈനയായിരുന്നു. പാകിസ്താന്‍ ഇറക്കുമതി ചെയ്ത ആയുധങ്ങളുടെ 81 ശതമാനവും ചൈനയില്‍ നിന്നുള്ളതായിരുന്നു. ഇതേ കാലത്ത് നെതര്‍ലാന്‍ഡ്‌സ് 5.5 ശതമാനവും തുര്‍ക്കിയില്‍ നിന്ന് 3.8 ശതമാനവും ആയുധങ്ങള്‍ വാങ്ങി. 2009-14ല്‍ ഇസ്ലാമാബാദിന്റെ മൊത്തം ഇറക്കുമതിയുടെ 51 ശതമാനവും 2015-2019ല്‍ 73 ശതമാനവും ചൈനയില്‍ നിന്നായിരുന്നു.

ചൈനീസ് ഇറക്കുമതി വര്‍ദ്ധിച്ചതോടെ, പാക്കിസ്താനിലേക്കുള്ള യുഎസ് ആയുധങ്ങളുടെ ഇറക്കുമതി സ്വാഭാവികമായി കുറഞ്ഞു.

2009-14 ല്‍ പാകിസ്താനിലേക്ക് ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ ആയുധ കയറ്റുമതി ചെയ്യുന്ന രാജ്യങ്ങളില്‍ ഒന്നായിരുന്നു അമേരിക്ക, ഇറക്കുമതിയുടെ 30 ശതമാനം അമേരിക്കയുടേതായിരുന്നു. എന്നാലിപ്പോള്‍ രാജ്യത്തേക്ക് ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ ആയുധങ്ങള്‍ വില്‍ക്കുന്ന മൂന്ന് രാജ്യങ്ങളില്‍ അമേരിക്ക ഇല്ല.

തുര്‍ക്കിയും നെതര്‍ലാന്‍ഡ്‌സും പ്രാധാന്യം നേടുന്നതോടെ ഇറ്റലിക്കും സ്ഥാനം നഷ്ടപ്പെട്ടു.

മെയ് 7 ന് ആദ്യം ഓപ്പറേഷന്‍ സിന്ദൂരിലൂടെ ഇന്ത്യ പാകിസ്താനിലെയും പാകിസ്താന്‍ അധിനിവേശ കശ്മീരിലെയും (പിഒകെ) ഒമ്പത് ഭീകര താവളങ്ങള്‍ ആക്രമിച്ചതിന് ശേഷം പാകിസ്താനെ പിന്തുണച്ച രണ്ട് രാജ്യങ്ങളില്‍ തുര്‍ക്കിയും അസര്‍ബൈജാനും ഉള്‍പ്പെടുന്നു.

തുര്‍ക്കിയെ പാക്കിസ്താന്‍ ആശ്രയിക്കുന്നത് പോലെ തിരിച്ച് തുര്‍ക്കിയും പാകിസ്താനെ ആശള്രയിക്കുന്നുണ്ട്.  2014-24 ല്‍ തുര്‍ക്കിയുടെ കയറ്റുമതിയുടെ 10 ശതമാനത്തിലധികവും പാകിസ്താനിലേക്കായിരുന്നു.

ചൈനയുടെ കാര്യത്തില്‍, ഏറ്റവും വലിയ ഇറക്കുമതി  പാകിസ്താനിലേക്കാണ്, 2009-14 കാലയളവില്‍ അതിന്റെ കയറ്റുമതിയുടെ 41 ശതമാനം പാക്കിസ്താനിലേക്കായിരുന്നു. 2020-24 ല്‍ ഇത് 63 ശതമാനമായി ഉയര്‍ന്നു.

2020-24 ല്‍ ചൈനയ്ക്ക് പാകിസ്താന്‍ അഞ്ചാമത്തെ വലിയ ആയുധ വാങ്ങുന്ന രാജ്യമായിരുന്നു, 2015-19 ല്‍ 2.8 ശതമാനത്തില്‍ നിന്ന് അതിന്റെ വിഹിതം 4.6 ശതമാനമായി ഉയര്‍ന്നു.

മണികണ്‍ട്രോളിന്റെ മുന്‍ വിശകലനത്തില്‍, ജിഡിപിയുടെ അനുപാതത്തില്‍ പാകിസ്താന്‍ മറ്റ് എല്ലാ രാജ്യങ്ങളെയും പ്രതിരോധത്തിനായി ചെലവഴിച്ചത് 2.8 ശതമാനമാണെന്ന് കണ്ടെത്തി, താഴ്ന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങള്‍ക്ക് ഇത് 1.8 ശതമാനവും ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങള്‍ക്ക് ഇത് 2 ശതമാനവുമാണ്.